فن های محوری یا آکسیال

در این نوع فن جریان هوا در راستای محور یا شفت پروانه عبور می کند. فن های محوری عمدتا در مواردی که افت فشار کم و دبی تخلیه بالاست به کار می روند. در بعضی موارد در ظرفیت مشابه، فن های محوری به سرعت دورانی بالاتری نیاز دارند که این موضوع سر و صدای بیشتر آنها را نسبت به فن های گریز از مرکز در پی دارد. در این فن ها فشار هوا به وسیله نیروی آیرودینامیک تولید شده توسط بالک های پروانه تنظیم می شود.

از جمله مزایای فن های جریان محوری عبارتند از :

• وزن و اشغال فضای کم
• هزینه کم

این نوع فن ها معمولا در موارد زیر استفاده می شوند:

• خارج کردن هوای آلوده از محیط و فراهم نمودن هوای تمیز
• تهویه مکان هایی که اندازه ذرات ناخالصی موجود در هوا کوچک می باشد مثل گرد و غبار، دود و گاز
• نیاز به جریان معکوس و یا مستقیم

از اصلی ترین نقطه ضعف های فن های جریان محوری این است که به هنگام تغییرات قابل ملاحظه جریان هوا واماندگی به وجود می آید. این مسئله باعث می شود این فن ها تحت شرایطی که تغییرات گسترده ای در جریان هوا وجود دارد نامناسب و حتی آسیب پذیر باشند. اگر چه به کمک دستگاههای ضد واماندگی (آنتی استال) و با ایجاد الگوهای جریان جایگزین در اطراف پره تا حدود زیادی می توان این مشکل را مرتفع نمود. با این حال راه حل پیشگیرانه برای جلوگیری از بروز این مسئله انتخاب اولیه صحیح برای عملکرد فن تحت یک شرایط پایدار فشار و جریان می باشد.

در جدول زیر خصوصیات سه مدل ار فن های آکسیال با توجه به نسبت اندازه ایمپیلر به پره ها آورده شده است:

نوع فن	ویژگی ها	کاربرد
ملخی Propeller شکل شماره ۴	بازدهی پایینی دارند. نسبتا پر سر و صدا هستند. توان مصرفی با افزایش دبی جریان، کاهش می یابد. دارای بیشترین بازدهی در حداقل فشار می باشند.	کاربرد در تخلیه هوای محیط
کانالی Tubeaxial شکل شماره ۵	دارای بازدهی بیشتر و عملکرد در فشار بالاتر نسبت به فن های ملخی می باشند. نسبت به سایر فن های محوری صدای متوسطی دارند. به دلیل سرعت دورانی بالا، برای سرعت های کمتر از ۱۱۰۰ دور از اتصال پولی تسمه در این فن ها استفاده می شود.	برای تهویه،گرمایش و سرمایش مکان هایی که در آنها کانال با طول کم به کار رفته است. برای کاربردهای با فشار متوسط و دبی جریان بالا مناسب هستند.
پره ای Vaneaxial شکل شماره ۶	مانند فن های کانالی هستند با این تفاوت که دارای پره های خروجی جهت هدایت جریان به صورت مستقیم و تبدیل انرژی جنبشی آن به فشار استاتیک می باشند. دارای پروفیل غیریکنواخت جریان می باشند. در صورت استفاده از پروانه های ایرفویل در آنها بازدهی این نوع فن تا %۸۵ می رسد. معمولا به صورت مستقیم به الکتروموتور متصل می شوند.	مناسب برای کاربرد در فشارهای متوسط تا بالا می باشند. کاربرد مهم این فن ها در مکش مصنوعی هوا جهت تخلیه بویلرها می باشد.

منابع: کتاب تهویه صنعتی برای مهندسان بهداشت حرفه ای - مهندس متین

http://airpack.co/