روش انتخاب سیستم های تهویه مطبوع

سیستم های تهویه مطبوع انواع متعددی دارند که ملاحظات مربوط به هر یک از آن ها انتخاب یک سیستم مناسب را کمی مشکل می کند . ولی با داشتن تجربه کافی به راحتی می توان بر این مشکل غلبه کرد . در این میان عواملی مانند کاربری ساختمان ، نیاز های خاص کارفرما یا تغییر شرایط آب و هوایی از جمله مواردی است که انتخاب سیستم مناسب را بیش از پیش دشوار می سازد .

در ادامه این بخش به توضیح مختصری در خصوص عواملی موثر بر انتخاب سیستم های تهویه مطبوع می پردازیم و با ارائه روشی که می تواند طراحان را برای انتخاب سیستم یاری دهد بحث را خاتمه می دهیم .

به طور کلی عوامل موثر در انتخاب یک سیستم تهویه مطبوع عبارتند از :

طراحی ساختمان

موقعیت محل

ملاحظات اقتصادی ودر دسترس بودن تجهیزات

نیازهای فضای داخل و بارهای مربوط

نیاز های خاص کارفرما

طراحی ساختمان

طراحی ساختمان تاثیر به سزایی بر انتخاب سیستم تهویه مطبوع و ملاحظات مربوط به آن دارد . به عنوان مثال اگر فضای بسیار کمی برای اجرای شبکه کانال در ساختمان وجود داشته باشد استفاده از سیستم های تمام هوا تا حد زیادی با محدودیت روبه رو می شود .

موقعیت محل

موقعیت محلی که سازه در آن قرار دارد تعیین کننده عواملی مختلفی است که اصلی ترین آن شرایط آب و هوایی است . برای شرایط مختلف ممکن است مواردی مانند عوامل زیر اهمیت داشته باشند :

وضعیت منطقه

نیاز سرمایش در گرم ترین روز تابستان

وضعیت رطوبت در فصل تابستان

سرعت باد

ساعات تابش

میزان معمول بارش برف

یکی دیگر از ملاحظاتی که باید بر مبنای موقعیت محل در نظر گرفته شود آن است که طراح باید معیار های مطرح شده در آیین نامه ها و کد های محلی مرتبط را در طراحی خود بکار گیرد . به طور معمول طراحان سیستم های تهویه مطبوع از آیین نامه های محلی استفاده می کنند . متداول ترین این آیین نامه ها مرتبط با موارد زیر است :

آیین نامه های سازه ای که شامل بخشی تحت عنوان تهویه مطبوع است ودر آن روش های تامین تهویه در ساختمان مطرح می شود .

آیین نامه های آتش سوزی که هدف آن ها انتخاب سیستم های تهویه مطبوع به گونه ای است که کمترین احتمال آتش سوزی یا گسترش آتش و دود در داخل ساختمان وجود داشته باشد .

آیین نامه های انرژی که هدف آن دستیابی به کمترین هدر رفت انرژی در ساختمان است .

اما در بعضی کاربری ها مانند داروخانه ، آیین نامه های محلی آنقدر نمی توانند مفید باشند .

به عنوان نمونه ای دیگر می توان به آیین نامه طراحی و ساخت بیمارستان و تاسیسات درمانی که توسط انجمن معماران آمریکا یا AIA تدوین شده است اشاره کرد که رعایت تمامی ملاحظات آن در برخی از شرایط آب و هوایی بسیار دشوار است .

ملاحظات اقتصادی و در دسترس بودن تجهیزات

امکانات و هزینه ممکن برای ساخت تاثیر مستقیمی بر طراحی سیستم تهویه مطبوع دارد . مثلا تامین آب سرد از ساختمان کناری بهتر از اجرای یک سیستم سرمایشی در داخل ساختمان است . از طرفی کاهش مصرف برق در زمان اوج مصرف نیز معمولا هدف طراحان قرار می گیرد .

نیاز های فضای داخل و بارهای مربوط

عواملی مانند فضای داخل و معیارهای مورد نیاز درداخل ساختمان مشخص می کنند که برای طراحی سیستم تهویه مطبوع باید چه عواملی را در نظر گرفت .

بار حرارتی و رطوبت : عواملی مانند تعداد افراد حاضر در ساختمان و گرمای تولید شده به واسطه کارکرد تاسیسات روشنایی و سایر تجهیزات بر نیاز گرمایشی و سرمایشی فضای داخل تاثیر می گذارد .

تهویه هوای خارج : منابع آلاینده مانند خود ساکنان یا مواردی دیگر چون پخت و پز نیازهای داخل را تحت تاثیر قرار می دهند .

منطقه بندی : منطقه بندی بخش های مختلف ساختمان تاثیر مستقیمی بر چگونگی طراحی سیستم تهویه مطبوع دارد .

در برخی از کاربرهای خاص محدودیت های داخلی دیگری نیز وجود دارد . به عنوان مثال در استدیوی ضبط صدا نیازی به سیستمی بی صدا با لرزش بسیار کم وجود دارد .

نیازهای خاص کارفرما

به عنوان یک اصل کلی ، هر ساختمان چه در حین ساخت و چه در حین استفاده هزینه دارد. وظیفه طراح در تمامی مراحل این است که هزینه های مرتبط با هر مرحله را به درستی در نظر بگیرد . مثلا کاربر می تواند یک سرمایه گذاری اولیه کم با هزینه جاری بالا یا بالا یا یک سرمایه گذاری اولیه بالا در ازای هزینه های جاری کم را برای برای ساختمان در نظر بگیرد . دسترسی به موارد اولیه نیز یکی دیگر از عوامل به شمار می رود که در این تصمیم ایفای نقش می کند . به عنوان مثال سیستمی که قرار است در یک مکان دور افتاده نصب شود باید ساده در عین حال قابل اعتماد باشد. مگر در صورتی که مواد اولیه برای ساخت در آن مکان کاملا فراهم باشد. از طرف دیگر ، طراح باید سیستم مدنظر کاربر و نیازهای آن را به خوبی بداند و از پیش زمینه های ذهنی در رابطه با سیستم هایی که تا به حال تجربه استفاده از آن ها را داشته است آگاهی داشته باشد.

انتخاب سیستم

بعداز در نظر گرفتن تمامی عوانل بالا ، اولین قدم در هنگام انتخاب سیستم ، محاسبه ظرفیت های مورد نیاز و طبقه بندی فضاهای داخل ساختمان است . شناخت نوع بار یکی دیگر از عواملی است که در انتخاب سیستم نقش دارد . برای مثال :

در اقلیمی با آب و هوای گرم فقط سیستم سرمایش مورد نیاز است .

اگر تغییرات زمانی زیادی بین استفاده از سیستم در یک منطقه وجود داشته باشد ، سیستمی که نتواند به صورت محلی کنترل شود گزینه مناسبی نیست .

در نهایت در روند انتخاب سیستم ، پس از ارزیابی و حذف چند سیستمه ، با مقایسه سیستم های موجود به بهترین انتخاب می رسیم . در اینجاست که ماتریس انتخاب سیستم کمک شایانی به ما می کند .